Plisowski (Odrowąż-Plisowski) Konstanty (1890–po 1939), generał WP. Ur. 8 VI w Nowosiółce w pow. bałckim na Podolu, był synem Karola i Marii Ambrożyny z Hołubów, bratem Józefa (zob.) i Kazimierza (zob.). Uczył się początkowo w domu, a następnie w Korpusie Kadetów w Odessie, gdzie uzyskał świadectwo maturalne. Od sierpnia 1908 kształcił się w Nikołajewskiej Szkole Jazdy w Petersburgu. Po ukończeniu 2-letniego kursu uzyskał stopień podporucznika i w sierpniu 1910 rozpoczął służbę w jednym ze szwadronów 12 achtyrskiego p. huzarów. W sierpniu 1913 awansowany do stopnia porucznika, objął funkcje zastępcy komendanta szkoły podoficerskiej. Od kwietnia do czerwca 1914 był komendantem szkoły podoficerskiej, a następnie od czerwca do września 1914 służył jako pomocnik starszego oficera w jednym ze szwadronów 12 p. huzarów i w sierpniu t. r. wyróżnił się w bojach pod Tarnopolem i Rudą, a we wrześniu i październiku – pod Mamajowcami i Ewiną. Od września 1914 do marca 1915 służył jako dowódca pododdziału łączności w 12 p. huzarów i odznaczył się w walce pod Lutowiskami. Od kwietnia 1915 do 19 VI 1916 był czasowo pełniącym obowiązki dowódcy szwadronu; w dn. 15 IV 1916 awansował do stopnia sztabsrotmistrza. W okresie od 20 VI 1916 do 6 XII 1917 dowodził 2 szwadronem 12 p. huzarów, od 9 IX 1917 w stopniu rotmistrza (wg „Enc. Wojsk.” – od maja 1917). Zgłosił się do polskich formacji wojskowych, zorganizował w Odessie szwadron z Polaków, którzy służyli w 12 dywizji jazdy. Na czele tego szwadronu, zaliczonego do 3 p. ułanów I Korpusu Polskiego (KP), wyruszył w końcu grudnia 1917 z Odessy i, po przebyciu marszem ponad 1400 km przez kraj opanowany ruchem rewolucyjnym, dotarł w lutym 1918 w rejon Bobrujska, gdzie szwadron ten został włączony (jako 4) do 3 p. ułanów. P. od 8 IV do 2 VII t. r. był oficerem sztabowym i zastępcą dowódcy 3 p. ułanów.
Po rozbrojeniu I KP przez Niemców P. wyjechał 5 VII t. r. z Bobrujska, przedostał się na Kubań i 8 IX 1918 został przez gen. Lucjana Żeligowskiego mianowany majorem i dowódcą dywizjonu ułanów w jego 4 dywizji. Dn. 21 I 1919 gen. Żeligowski powołał go na stanowisko dowódcy pułku ułanów, który P. formował z podległego mu dywizjonu. Wraz z dywizją gen. Żeligowskiego wrócił do kraju, gdzie uczestniczył w działaniach wojennych polsko-ukraińskich na obszarze Wschodniej Galicji. W dn. 11 VII 1919 przeprowadził na czele swego pułku słynny atak pod Jazłowcem (od tej pory 14 p. ułanów nazywany był P. Ułanów Jazłowieckich): wziął do niewoli 1 000 jeńców, baterię artylerii (6 dział) i zdobył kilkanaście karabinów maszynowych. Na wniosek gen. Żeligowskiego został 23 VIII 1919 mianowany pułkownikiem z pominięciem jednego stopnia. W czasie wojny polsko-radzieckiej objął 1 VI 1920 dowództwo IV Brygady Kawalerii (BK) i walczył na jej czele w składzie wojsk Frontu Południowego (gen. Wacława Iwaszkiewicza). W tym okresie dowodził też czasowo (w zastępstwie) jedną z dywizji kawalerii, a następnie jesienią 1920 zaczął dowodzić VI BK.
W maju 1921 P. otrzymał stanowisko czasowo pełniącego obowiązki dowódcy 1 dywizji kawalerii, w sierpniu 1921 objął dowództwo VIII BK, a we wrześniu t. r. – dowództwo XI BK. Podczas przeglądu kadr oficerskich komisja weryfikacyjna, zajmując formalistyczne stanowisko, przyznała mu tylko stopień podpułkownika i wyraziła zgodę na używanie rangi pułkownika jako tytularnej. Przeciw tej decyzji odwoływał się skutecznie do komisji weryfikacyjnej gen. Władysława Sikorskiego. W listopadzie 1923 odkomenderowano go na kurs do Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Rembertowie, po którego ukończeniu P. wrócił na stanowisko dowódcy VI BK. W kwietniu 1926 przeniesiony został do Kadry Korpusu Oficerów Kawalerii przy Departamencie II Kawalerii Min. Spraw Wojskowych przy zachowaniu dotychczasowego stanowiska, a w grudniu 1927 na stanowisko dowódcy V Samodzielnej BK. Dn. 4 I 1929 otrzymał nominację na generała brygady. W dn. 31 XII 1930 przeniesiono go w stan spoczynku. Miał opinię wybitnego dowódcy jednostek taktycznych kawalerii, odznaczającego się wielką osobistą odwagą w walce.
W czasie wojny obronnej Polski 1939 r. P. 11 IX stanął na czele załogi miasta i twierdzy Brześć. W nocy z 16 na 17 IX t. r. przedarł się wraz z załogą przez pierścień wojsk niemieckich. Oddziały te pod dowództwem ppłka Alojzego Horaka ruszyły na Janów Lubelski, a P. udał się w kierunku Łucka. W dn. 24 IX t. r. objął z rozkazu gen. Władysława Andersa dowództwo Nowogródzkiej BK w rejonie Rudy Rożanieckiej. Następnie został internowany w Starobielsku. Był odznaczony m. in.: rosyjskimi orderami Św. Anny kl. IV, III i II, Św. Stanisława kl. III i II, Św. Włodzimierza kl. IV, Żołnierskim Krzyżem Św. Jerzego kl. IV, polskimi: Orderem Virtuti Militari V kl. i Krzyżem Walecznych czterokrotnie, francuskimi: Krzyżem Wojennym, Legią Honorową i Médaille Interalliée.
P. rodziny nie założył.
Enc. Wojsk., VI; Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Londyn 1976 (fot.); Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928; – Bagiński H., Wojsko Polskie na Wschodzie 1914–1920, W. 1921 (pomiędzy s. 256–7 rysunek), 258, 260, 262, 265; Czaykowski W., Zarys historii wojennej 14-go Pułku Ułanów Jazłowieckich, W. 1928 s. 6, 8, 11–12, 14–17, 20, 25, 29–31, 39; Deruga A., Polityka wschodnia Polski wobec ziem Litwy, Białorusi i Ukrainy (1918–1919), W. 1969; Porwit M., Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, W. 1978 cz. 3; Wojna obronna Polski 1939, W. 1979; Wrzosek M., Polskie korpusy wojskowe w Rosji w latach 1917–1918, W. 1969; – Kopański S., Wspomnienia wojenne 1939–1946, Londyn 1961; Kot S., Listy z Rosji do gen. Sikorskiego, Londyn 1955; Romeyko M., Przed i po maju, W. 1967 II; Wojna obronna Polski 1939. Wybór źródeł, W. 1968; – CAW: Akta personalne P-7567.
Mieczysław Wrzosek